Πριν τέσσερα χρόνια, όταν σπούδαζα στα Γιάννενα ήταν η πρώτη φορά που είδα το Fight Club, ενώ ξάπλωνα στον γωνιακό καναπέ μου. Αυτό τον καναπέ που πλέον δεν θυμάσαι πώς να επανασυναρμολογήσεις και τα κομμάτια του είναι είτε στο υπόγειο του πατρικού σου, είτε η μάνα σου τα έχει αξιοποιήσει τοποθετώντας τα σε διάφορες γωνίες του σπιτιού.
Είμαι ο κλασικός τύπος που δεν αρκείται να δει την ταινία μια φορά, οπότε πρέπει πλέον να έχω ξεπεράσει τις είκοσι φορές.
Από την άλλη, τo Fight Club είναι μια ταινία λαβύρινθος με κρυφά μονοπάτια και κρυμμένα στοιχεία που ακόμη και οι είκοσι φορές μπορούν να θεωρηθούν φυσιολογικός αριθμός. Όταν πληροφορήθηκα την ύπαρξη αντίστοιχου βιβλίου, η πρώτη μου σκέψη ήταν ότι εκδόθηκε σε δεύτερο χρόνο μετά την ταινία.
Συνήθως μετά από μια επιτυχημένη ταινία ή σειρά, το βιβλίο είναι μια σίγουρη οικονομική κίνηση. Παρ’ όλα αυτά έκανα λάθος. Το βιβλίο «Fight Club» (με την 90s μετάφραση Λέσχη Μάχης) του Chuck Palahniuk αποτέλεσε την αφετηρία της ταινιάρας στην οποία ο Μπραντ Πιτ και ο Έντουαρντ Νόρτον δίνουν ρέστα.
Είναι καλύτερο το βιβλίο από την ταινία;
Το κλασικό ερώτημα που απασχολεί κάθε άνθρωπο που θέλει να το παίζει έξυπνος (καλή ώρα). Είναι το βιβλίο καλύτερο από την ταινία; Η απάντηση συνήθως είναι ένα σνομπαρίστικο «φυσικά και ναι» ακολουθώντας μια επεξήγηση με επιχειρήματα που κατά κύριο λόγο αγνοούν το δύσκολο εγχείρημα μεταφοράς του βιβλίου στην μεγάλη οθόνη.
Αυτή τη φορά όμως θα σε απογοητεύσω.
Δεν θεωρώ το βιβλίο, ούτε καλύτερο, ούτε χειρότερο. Αυτή τη φορά το βιβλίο και η ταινία, δρουν συμπληρωματικά. Το ένα μέσο καλύπτει πιθανά κενά που μπορεί να αφήσει το άλλο και αντίστροφα.
Πώς η ταινία καλύπτει το βιβλίο;
Αν έχεις δει πρόσφατα το Fight Club, θα θυμάσαι τον γρήγορο ρυθμό των πλάνων και της ροής της ταινίας γενικότερα. Το βιβλίο είναι ελαφρώς πιο γρήγορο από την ταινία. Οπότε αν δεν έχεις δει την ταινία πολύ πιθανό να χαθείς από τον γρήγορο ρυθμό, παρ’ όλη την δομημένη δουλειά του συγγραφέα.
Αν δεν υπάρχουν μερικές σκηνές στο μυαλό σου, η κατασκευή χαρακτήρων όπως ο Tyler Durden καθίσταται δύσκολη. Για κάποιον που έχει δει όμως την ταινία έχει χτίσει ήδη τον κόσμο γύρω από τους χαρακτήρες και μπορεί να ακολουθήσει την γρήγορη ροή του βιβλίου.
Πώς το βιβλίο καλύπτει την ταινία;
Είναι λογικό σε μια ταινία να κόβονται σκηνές με στόχο να δημιουργηθεί ένας διαφορετικός ρυθμός από αυτόν του βιβλίου μιας και η ανάγνωση ενός βιβλίου και η παρακολούθηση μιας ταινίας αποτελούν δύο πολύ διαφορετικές εμπειρίες.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η ταινία έχει αλλάξει προς το καλύτερο και την σειρά μερικών κεφαλαίων, χτίζοντας πολύ πιο μεθοδικά το τελικό κρεσέντο. Το βιβλίο δίνει πολλά συμπληρωματικά στοιχεία για τους φανατικούς της σειράς, όπως τον λόγο που ο Tyler φίλησε πρώτα τα χέρι του πριν ρίξει το οξύ.
Τέτοια μικρά διαμάντια δίνουν μια πιο ολοκληρωμένη οπτική για τον κόσμο του Fight Club. Διαβάζοντας το βιβλίο θα απολαύσεις τέτοιες εκπλήξεις είτε έχει να κάνει με τον Tyler, την Marla και τα δρώμενα που εκτυλίσσονται γύρω από το Fight Club.
Πώς διαφοροποιείται το βιβλίο από την ταινία;
Η ειδοποιός διαφορά μεταξύ των δύο μέσων εξιστόρησης του Fight Club είναι το διαφορετικό τέλος. Η ιστορία του Tyler Durden παίρνει πολύ διαφορετική τροπή στο τέλος του βιβλίου σε αντίθεση με την ταινία. Υπάρχει μια διαμάχη για το καλύτερο τέλος με τον ίδιο τον συγγραφέα να υποστηρίζει την ταινία και όχι το βιβλίο του.
Πού μπορώ να βρω το βιβλίο;
Τη στιγμή που γράφεται το άρθρο μπορείς να βρεις το Fight Club στα ελληνικά στη μισή τιμή αν το παραγγείλεις ηλεκτρονικά.
Μια τελευταία σκέψη: Πώς το Fight Club συνδέεται με την συνειδητοποίηση του θανάτου και παράλληλα της ζωής;
Πρόσφατα είχα γράψει ένα άρθρο στα Αγγλικά, για τον τρόπο με τον οποίο η ικανότητα να ακούμε τους ανθρώπους γύρω μας συνδέεται με τον τρόπο που βλέπουμε το θάνατο. Το άρθρο πρακτικά είναι ένα τρίπτυχο δικών μου εμπειριών, μια ιδέα από το βιβλίο «Οι Νόμοι της Ανθρώπινης Φύσης» και ένα απόφθεγμα του Fight Club.
«Γι αυτό μου αρέσουν οι ομαδικές συνεδρίες τόσο πολύ. Αν οι άνθρωποι νομίζουν ότι θα πεθάνεις, σου δίνουν όλοι τους την προσοχή. Μπορεί να ήταν η τελευταία φορά που σε έβλεπαν, οπότε όντως σε κοίταζαν. Δεν είχε σημασία ούτε το υπόλοιπο του λογαριασμού σου, ούτε τα τραγούδια στο ραδιόφωνο, ούτε τα ανακατεμένα μαλλιά τους. Είχες την πλήρη προσοχή τους. Οι άνθρωποι άκουγαν αντί να περιμένουν την σειρά τους να μιλήσουν» Σε ελεύθερη μετάφραση από το βιβλίο “The Fight Club”, Tyler Durden
Έτσι, λοιπόν, ο βασικός λόγος που ο κεντρικός χαρακτήρας του βιβλίου επισκεπτόταν σε καθημερινή βάση ομάδες υποστήριξης μελλοθάνατων, ήταν διότι οι άνθρωποι τον άκουγαν. Σε έναν κόσμο που δεν του έδινε σημασία, οι ομάδες αυτές ήταν μια όαση, παρόλο τον πόνο που τις χαρακτήριζε.
Το βιβλίο με έκανε να αναλογιστώ πόσο προσεκτικά θα ακούγαμε τον διπλανό μας αν συνειδητοποιούσαμε τον αναπόφευκτο θάνατο που περιμένει εμάς και τους γύρω μας. Τέτοιες ιδέες κάνουν το Fight Club να ξεχωρίζει και να ξεπερνά μονομιάς χαρακτηρισμούς όπως «είναι απλά μια ταινία που πλακώνονται στο ξύλο».