Αυτές τις μέρες έχει δημιουργηθεί ένα τεράστιο κίνημα, γυναικών και ανδρών που βγαίνουν χωρίς φόβο πλέον και μας επικοινωνούν κάποιες από τις πιο δυσάρεστες εμπειρίες της ζωής τους. Οι εμπειρίες αυτές ποικίλουν από λεκτικές επιθέσεις σε σωματικές, σεξουαλικές, στιγμές πόνου, αγωνίας, ντροπής και χιλιάδων άλλων συναισθημάτων και βιωμάτων που ίσως να μην κατανοούμε ή ακόμα και να μην ενδιαφέρουν κάποιους από εμάς.
Γράφει η Ελένη Σαββίδου, BSc Psychology MSc Clinical and Community Psychology. Instagram: @psychorama__
Το κείμενο αυτό, όμως, δεν έχει σκοπό να σταθεί σε αυτό το κομμάτι, στην μη αποδοχή και ανοχή οποιασδήποτε μορφής βίας και εκφοβισμού, ούτε στην υποστήριξη ή μη αυτών των ανθρώπων. Το κείμενο αυτό ίσως να μην έχει και κάποιο σκοπό στην πραγματικότητα, παρά την παράθεση κάποιων δεδομένων. Ακούγοντας και διαβάζοντας λοιπόν αυτές τις μέρες διάφορες απόψεις για τους “φερόμενους” θύτες, όπως αρέσκονται πολλοί να τους αποκαλούν, άρχισα να αντιλαμβάνομαι ότι κάποιοι δεν τους έχουν ικανούς για αυτές τις πράξεις, λόγω της δημόσιας ή προσωπικής τους εικόνας.
Τα επιχειρήματα ποικίλουν : «Mα πώς το έκανε αυτό; Δε το πιστεύω!», «Είναι ένας πολύ καλός άνθρωπος», «Έχει στηρίξει τόσο κόσμο», «Έχει οικογένεια και εμείς που αποτελούμε τον περίγυρό του, δεν έχουμε δει καμία τέτοια συμπεριφορά», «Είναι πολύ ωραίος άντρας (ή γυναίκα) άρα δεν μπορώ παρά να σκεφτώ πως ίσως να ήταν συναινετικό», «Ποια δεν θα ήθελε να είναι μαζί του με τόση φήμη και τόση δόξα;» είναι μερικές μόνο από τις ερωτήσεις που μας βομβαρδίζουν καθημερινά ως “φυσιολογικές” απορίες στα μέσα ενημέρωσης και κοινωνικής δικτύωσης.
Και για να μην παρεξηγηθώ, τα σχόλια αυτά δεν απευθύνονται μόνο σε ανθρώπους της εγχώριας showbiz. Όχι,όχι! Δεν είναι προνόμιό μόνο των πολιτών της χώρα μας αυτός ο τρόπος σκέψης, αλλά διευρύνεται σε ένα παγκόσμιο επίπεδο. Λοιπόν, η μόνη απάντηση που μπορώ να δώσω σε όλες αυτές τις σκέψεις και απορίες, δεν θα είναι η προσωπική μου άποψη, αλλά η παρουσίαση κάποιων ιδιαίτερα γνωστών ατόμων.
Λοιπόν, ας ξεκινήσουμε με τον Ted Bundy, ο οποίος απέκτησε το πτυχίο του στην ψυχολογία το 1972 από το πανεπιστήμιο της Washington και κατά τα μέσα της δεκαετίας του 70’ ασχολήθηκε ενεργά με κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα. Από το 1969 και για έξι συναπτά έτη διατηρούσε σταθερή σχέση η οποία τον περιέγραψε ως υποστηρικτικό, γεμάτο αγάπη και ζεστασιά. Η ίδια γυναίκα κάποια στιγμή τον υποψιάστηκε αλλά με την γοητεία του την έπεισε πως όλα ήταν καλά. Παρόλα αυτά, εκείνη τον κατήγγειλε λίγο αργότερα στην αστυνομία. Για ποιο λόγο, όμως, τον κατήγγειλε;
Ο Bundy, λοιπόν, τη δεκαετία του 70’ αποκάλυψε ότι σκότωσε, βίασε και είχε συμπεριφορές νεκροφιλίας με 36 γυναίκες, αν και φημολογείται ότι το σύνολο αυτών των γυναικών ήταν γύρω στις 100. Στο σημείο αυτό να αναφέρουμε ότι λόγω της εξωτερικής του εμφάνισης και της γοητείας του, κατά τη διάρκεια της δίκης του, θεωρούνταν celebrity και είχε αρκετές κατακτήσεις, που δεν πίστευαν ότι ήταν ικανός για αυτές τις συμπεριφορές ή σε πιο ακραίες περιπτώσεις κατηγορούσαν τα θύματα. Το 1980 παντρεύτηκε και το 1982 απέκτησε μία κόρη. Η γυναίκα του μέχρι και τρία χρόνια πριν την εκτέλεση της θανατικής του ποινής δεν πίστευε ότι ήταν ένοχος όπως και η μητέρα του μέχρι την στιγμή της ομολογίας του.
Συνεχίζουμε με τον Reynhard Sinaga, έναν πολλά υποσχόμενα νέο με πτυχίο στην αρχιτεκτονική, μεταπτυχιακό στην κοινωνιολογία και ενεργό μέλος της εκκλησίας. Ο Reynhard Sinaga ζούσε αρκετά χρόνια στην Αγγλία ως φοιτητής και είχε αρκετές σχέσεις. Το 2020 καταδικάστηκε για 159 σεξουαλικές επιθέσεις, συμπεριλαμβανομένων 136 βιασμούς νεαρών ανδρών από το 2015-2017, αν και η αστυνομία κάνει λόγω για πάνω από 206 επιθέσεις, καθώς πιστεύουν ότι η δράση του ξεκίνησε το 2005. Βίντεο από τα θύματα του, τα οποία νάρκωνε με το χάπι του βιασμού, βρέθηκαν στο κινητό του.
Τα περισσότερα θύματα ήταν ετεροφυλόφιλοι άντρες, που μέσω της εφαρμογής whatsapp, έστελνε μηνύματα και φωτογραφίες περηφανευόμενος στους φίλους του, ότι τους έσωζε από τις κοπέλες τους. Κατά τη διάρκεια της δίκης του και μέχρι την ομολογία του, τόσο η εκκλησία και τα μέλη της όσο και η μητέρα του, δεν μπορούσαν να συλλάβουν πως ένας τέτοιος άνθρωπος, τόσο συνδεδεμένος με τη θρησκεία μπορεί να κάνει τόσο αποτρόπαιες πράξεις.
Και εφόσον μιλάμε με δεδομένα, θα παραθέσω εδώ τα αποτελέσματα της έρευνας που πραγματοποίησαν οι Simpson, Bolich & Weatherby (2016), η οποία μελέτησε δέκα περιπτώσεις serial rapists, διαχωρίζοντας τους σε δύο κατηγορίες : γενικός πληθυσμός και διάσημοι, ευρέως σεβαστοί ή άντρες με δύναμη. Αν και η έρευνα αυτή λόγω της μικρής της κλίμακας δεν μεταφράζεται ως απολυτότητα, μας δείχνει πως άνδρες που ανήκουν σε υψηλά κοινωνικό-οικονομικά στρώματα έχουν λιγότερες πιθανότητες να καταγγελθούν, να συλληφθούν, ή εκτίουν μικρότερες ποινές.
Θα μπορούσα να γράψω για πολλούς ακόμα κατά συρροήν βιαστές και την ζωή τους, αλλά ο στόχος δεν είναι το προφίλ και η ενημέρωση για αυτούς. Ο στόχος είναι να κατανοήσουμε, αυτήν την εποχή που οι άνθρωποι παλεύουν καθημερινά για τα αυτονόητα, ότι όλοι είμαστε ικανοί για το καλύτερο, το χειρότερο και ό,τι συνεπάγεται ενδιάμεσα και πως απέχουμε απλώς κατά μία επιλογή. Βλέποντάς τους ως απλά ένα τέρας, το απόλυτο κακό ενσαρκωμένο σε ένα ανθρώπινο σώμα, δεν βοηθούμε ούτε αυτούς που βιώνουν την επίθεση, ούτε αυτούς που την πράττουν.
Οι άνθρωποι που έχουν αυτές τις φριχτές συμπεριφορές δεν είναι στο σύνολό τους φριχτοί και σε κάποιους συμπεριφέρθηκαν με καλοσύνη, πίστη, αγάπη. Και όσοι δέχθηκαν αυτές τις συμπεριφορές σε μια στιγμή αδυναμίας, σοκ και ντροπής δεν είναι στο σύνολό τους αδύναμοι. Αυτό που ονομάζουμε “ο θύτης” χαρακτηρίζει μια συγκεκριμένη συμπεριφορά και πράξη όπως και “το θύμα” και δεν μας ακολουθεί ή μας στοιχειώνει σε όλη μας την ζωή αν το επιλέξουμε. Οι άνθρωποι είμαστε πολύπλευρα όντα και δεν είμαστε απόλυτα τέρατα ή άγιοι. Μη έχοντας κανένα σκοπό να μειώσω την συμπεριφορά και την πράξη και πιστεύοντας πως όλοι πρέπει να κριθούμε για τις πράξεις μας και να αναλάβουμε τις ευθύνες μας, παραθέτω αυτές τις σκέψεις σαν προσωπική απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα που με αφύπνισαν.
Βιβλιογραφία
Simpson, N., Bolich, D., & Weatherby, G. A. (2016). The Hidden Criminals in those we Idolize: Elite Serial Rapists. Forensic Res Criminol Int J, 2(6), 00077.